کسب درآمد نیاز اصلی هر انسانی است. صنایع دستی نساجی سنتی یکی از آن هنرهایی است که علاوه بر کسب درآمد امتداد هنر های پیشینیان بوده است. اگر برای درآمد خود هنری یا توانایی داشته باشید و بتوانید در منزل از آن استفاده کنید در زمره صنایع دستی و کسب و کارخانگی قرار میگیرید. شغلهای خانگی از اهمیت زیادی برخودار هستند. یکی از منابع پردرآمد برای خانواده همین مشاغل خانگی است.

کسب و کار خانگی چیست؟

شاید تعریف کسب و کار خانگی را به صورت این بدانیم که: هر نوع فعالیت اقتصادی که در منزل و امکانات داخل آن انجام میشود کسب و کار خانگی است. با این تعریف می توان بسیاری از مشاغل را جز کسب و کار خانگی به حساب آورد. اما صنایع دستی و کسب و کار خانگی به چه معناست؟ دقیقا همان هنرهای دستی است که در منزل و به صورت کار خانگی انجام  میشود.

با توجه به عدم نیاز به امکانات زیاد صنایع دستی خانگی بصرفه تر خواهد بود. تولیدات دست ساز اگر به صورت صنعتی در نظر گرفته شود نیاز به امکانات و تجهیزات صنعتی است. ولی صنایع دستی خانگی نیاز به چینین هزینه های گزافی نیست. داشتن هنر انجام کار و امکانات اولیه می تواند کافی باشد تا یک کسب و کار خانگی شکل بگیرد. بسیاری از بانوان سرزمین من هنرمندان قابلی هستند. علاقه آنها به خلق کردن را میتوانید در هر موضوعی از زندگی مشاهده نمود. یکی از این زمینه ها دست سازه های هنری است که گاهی برای پرکردن وقت خود انجام میدهند. حاصل این هنرمندیها مورد استفاده اعضا خانه می شود. همین هنرهای ساده و پشت به پشت از نسلی به نسل دیگر منتقل شده و هنرهای سنتی با اصلالت و با ارزشی را به وجود آورده است که در دنیا زبان زد شده است.

مهمترین صنایع دستی نساجی سنتی

نمی توان انکار کرد که در زمانهای نه خیلی دور، بیشتر لباسهای زمستانی در تابستانی گرم و به دست مادران بافته می شده یا بافتن انواع پارچه ها با مواد در دسترس بانوان ایرانی آماده می شده است. همین فعالیتهای به ظاهر ساده در منزل جز کسب و کارهای خانگی محسوب می شود. اگر این تولیدات دارای تنوع و افزایش تولید شوند قابل فروش به دیگران می گردد. بانوان درآمد زیادی از این دست سازه ها خواهند داشت. علاوه بر زنان مردان نیز از این پیشه برای کسب درآمد استفاده میکنند. در زیر به معرفی مهمترین تولیدات دستی نساجی سنتی میپردازیم :

– صنایع نساجی(نساجی سنتی): یکی از هنرهای ارزشمند ایران انواع صنایع دستی سنتی است که از دیر باز ایرانیان به آن اشتغال داشتند.

• توربافی: با استفاده از تور بافت فرشینه و پادری و تور بافی را انجام میدهند. (تور ماهی گیری هم با همین عنوان تور بافی بیان میشود.)

• شال بافی: یکی از هرهای سنتی تالش و ییلاق نشینان گیلان است. شال نوعی پارچه زمخت و تک رنگ از پشم گوسفند است که در دستگاه شال بافی، بافته میشود. بهترین شال در روستای کوبولان بافته می شود که با پالتوهای خارجی قابل رقابت است. اما افسوس که این هنر در منطقه رو به فراموشی است.(شال بافی با کاموا نیز با همین عنوان بیان میشود.)

• زربافی: یکی از هنرهای اصیل ایرانی است. پارچه زری، پارچه بافته شده از زر است که تار و پود آن از ابریشم و الیاف گلابتون بافته شده است. گلابتون نخی با نوار باریک طلا، نقره یا نقره با روکش طلاست که به صورت مارپیچ ساخته شده است. در زری بافی سنتی هم نخ تار و هم نخ پود از جنس ابریشم است.

• موج بافی: یکی از هنرهای سنتی مردمان کردنشین است که بیشتر در میان عشایر و کوچ نشینان دیده شده است. پارچه ای از پشم گوسفند بافته شده . به عنوان رختخواب پیچ، پتو، پشتی و… استفاده می شود.

•  ترمه بافی: پارچه ای از جنس کرک و پشم یا ابریشم است. پارچه ظریف و لطیفی که از دو سری نخ تار و پود تشکیل شده است. پود در پشت پارچه به صورت آزاد و تراکم زیاد در پود است.

• مخمل بافی: مخمل پارچه ای از نخ ابریشم یا پنبه تهیه میشود که یک سمت آن صاف و روی دیگر آن پرزهای کوتاه، متراکم و لطیفی دارد. این پرزها نزدیک یکدیگر و از یک سمت خوابیده هستند. در طرحهای مختلف در رویه مبل، صندلی، رومیزی، روتختی، کوسن و لباس استفاده میشود. این هنر نیز درحال فراموشی است.

• سجاده بافی

• دارایی بافی(ایکات): نوعی پارچه که از تنیدن تار و پود از جنس نخ و ابریشم می باشد. الیاف قبل از بافت با روش گره زدن رنگرزی می شوند. برای رومیزی، روتختی و مانتو از آن استفاده میکردند.

• شمد بافی: پارجه ای دستبافت نازک که در بافت آن از نخ پنبه یا ابریشم استفاده میشود. بسیاری شمد را به جای ملحفه استفاده میکنند.

• تکه دوزی : تکه دوزی یا خاتم دوزی یا لندره دوزی وسیله تزیینی در سطوح دیگر است. در واقع تکه دوزی نوعی دوخت است که تکه های ریز و درشت و رنگ های مختلف به هم دوخته می شوند. با انواع طرح ها چهارخانه، ساده و … تهیه میشود. چهل تکیه هم به دلیل استفاده تکه های زیاد اطلاق میشود.

• شبکه دوزی: شبکه دوزی یا ژوردوزی یکی از هنرهای سنتی ایرانی است. پارچه نخی یا کتانی که تار و پود منظم دارد را به اندازه دلخواه نخ کش میکنند. به این صورت که تار یا پود پارچه را به اندازه دلخواه درمیآورند و پارچه برای دوخت طرح مورد نظر آماده میشود.

• ابریشم دوزی: دوخت طرحهای مختلف با نخ ابریشم بر روی پارچه است.

• آجیده دوزی(لایه دوزی): پینه دوزی یا آجیده دوزی نوعی رودوزی معرف ایرانی است. آجیده دوزی از دولایه پارچه که بین آن از پنبه استفاده میکنند و سپس با دوخت بر روی پارچه نقوش برجسته و زیبایی ایجاد میکنند. این نوع دوخت برای تزیین روبالشی، لحاف، روتختی، و … استفاده می شود.

• جاجیم بافی: جاجیم پارچه ای کم عرض و ضخیم است که دارای پودهای کلفتی است. جاجیم پرز ندارد و به عنوان رو انداز و محافظ از سرما استفاده میشود.

• چادر شب بافی: پارچه ای رنگارنگ با طرح غالبا چهارخونه از جنس پنبه یا ابریشم بافته میشود. چون در قدیم به عنوان روانداز در شب استفاده میشده بنام چادرشب معرف بوده است. به عنوان رختخواب پیچ، جلوگیری از سرایت سرما به کمر، ساک دستی، روتختی، جانماز و مدل راه دار آن به عنوان سفره استفاده می شود.

• ماشته بافی: ماشته پارچه ای دست بافت پشمین و منقش به رنگ های زیباست که بیشتر در نواحی سردسیر استفاده میشده است. به عنوان رختخواب پیچ، زیر انداز، روانداز، روی کرسی و امروزه به عنوان روفرشی، رومبلی، انواع پشتی و کیف استفاده میشود.

• عبابافی: یکی از صنایع دستی و سنتی با قدمت ۵۰۰ ساله است. از پشم شتر یا گوسفند تولید میشود.